Wijnmaker Château Pétrus zoekt finesse bij Quinta da Boavista aan de Douro

Het was een magisch moment.
Buiten brandt de zon ongenadig. Binnen in de proefruimte is het fris en koel. Op de tafel staan 24 wijnflessen met vatstalen, recht uit de tonnen. Massa's glazen ook. Op het menu van de dag staat voor de wijnmakers: blenden.

En de rest is stilte en concentratie. Er wordt gesnuffeld en geproefd. En gefluisterd. Het momentum is sacraal en ook nederig. Geen grote woorden, enkel subtiele bijsturingen van de blend. Het gaat over minimale, haast onmenselijk kleine nuances. Er wordt in het Frans gefluisterd, want Jean-Claude Berrouet is aan het werk. Ook zijn zoon Jeff is er bij. En uiteraard Rui Cunha, de wijnmaker van Boavista zelf. Aan niets merk je dat Berrouet zowat de grootste seigneur uit de hele wijnwereld is.

Ik prijs me overgelukkig dat ik nu op Quinta da Boavista ben. Dat komt zo. Ik draag de beste herinneringen aan mijn bezoek van een paar jaar geleden aan het Portugese wijndomein ‘Covela’ in de Douro, bij Tony Smith. Smith is een voormalig oorlogsjournalist die met zijn zakenpartner Marcelo Faria de Lima een oud Portugees wijndomein nieuw leven inblies. Enkele weken geleden liep ik Tony Smith opnieuw tegen het lijf op een internationale wijnbeurs en de man nodigde me uit even naar zijn nieuw project te komen kijken. Ik zou versteld staan.

Dat bleek een Brits understatement van formaat. Na een rit van een puur uur vanuit Porto rij ik langs ultrasmalle, vaak gevaarlijke bochtenwegen omhoog. Zelfs de meest ervaren rallypiloten zullen zich hier niet op hun gemak voelen, denk ik.

En dan, na de zoveelste bocht, opent zich daar aan de overkant van de weg een uitzicht dat alle verbeelding tart. De terrassen vol wijngaarden volgen de bocht van de Douro: Quinta da Boavista in al zijn pracht. Vanop het water kan je je niet inbeelden wat hier aan wijnschat verborgen ligt.

Quinta da Boavista is een emblematisch wijndomein langs de Douro. Het domein ligt op de rechteroever van de rivier, net voorbij het slaapstadje Pinhão. In de wijngaarden staan talloze autochtone druivenrassen van respectabele leeftijd.

In de wijngaarden van Boavista liggen enkele van de hoogste terrassen ooit gebouwd. De terrassen van de Oratóriowijngaard rijken soms hoger dan acht meter. Het hele domein van Boavista beslaat 80 ha, met de helft wijngaarden. Daarop liggen uitgerekend 48 kilometer dry-stone terrasmuren. Dat zijn terrasmuren met opgestapelde stenen, zonder mortel.

"We hebben blijkbaar hoge ogen gegooid met de resultaten op ons domein Covela. Want het geluk kwam onze richting uit toen we in 2013 benaderd werden om te praten over de aankoop van Boavista. Op Covela produceren we premium witte en roséwijnen. Dat weten we zelf en horen we ook overal. Ik zocht al langer een domein waar we ook toprood zouden kunnen maken. Boavista was zo'n kans. Het domein heeft een immense historische betekenis in de regio. Het staat reeds vermeld in de eerste lijst van domeinen van de Douro-appellatie, opgesteld in 1756 door de markies van Pombal. Dat is overigens de oudste appellatie wereldwijd", vertelt Tony Smith fier.

Maar Smith had het aanvankelijk moeilijk om echt te geloven dat ze Boavista zouden kunnen verwerven. "Ik kon gewoon niet geloven dat het geluk ons zo zou toelachen. Meer dan eens vreesde ik dat een ver familielid van Sogrape, de grootste Portugese wijnmaatschappij in familiebezit en verkoper van Boavista, zich zou verzetten en op het allerlaatst bij de ondertekening van het contract de zaal zou instormen. Maar dat gebeurde niet en mijn partner Marcelo en ik stapten uiteindelijk buiten met een nieuw en historisch domein in portefeuille", vertelt Smith. "Het was een beetje alsof we aan het stuur zaten van wat wel eens de ‘Rolls Royce van de Douro’ wordt genoemd".

Indrukwekkende fieldblends

Het was eerder toevallig dat Jean-Claude Berrouet op Boaviusta terecht kwam. Berrouet behoort tot hét absolute topwijnmakerskransje. In 1964 kwam hij in dienst bij de Etablissements Jean-Pierre Moueix en maakte de wijnen op hun domeinen Château Magdeleine, Château Trotanay en het meest prestigieuze, Château Pétrus. Zijn credo is eenvoudig: absolute finesse.

"De eigenaars van Boavista en ikzelf hebben gezamelijke bevriende wijnmakers in de Bourgogne. Vanuit Boavista kwam de vraag of ik heb niet even kon helpen en omdat ik niet ‘non’ kan zeggen, én ook omdat ik heel nieuwsgierig was, trok ik naar Portugal. Ik raakte danig onder de indruk van de fieldblends met autochtone druivenrassen op de Oratóriowijngaard, met stokken van meer dan 90 jaar oud", vertelt Berrouet me.

Tony Smith vult aan: "Het was uniek om dat viertal topwijnmensen samen te hebben. Onze eigen Gonçalo Sousa Lopes, de verantwoordelijke voor de wijngaarden, en onze wijnmaker Rui Cunha, samen met Berrouet en zijn zoon Jeff. Jeff is overigens ook wijngaardenier. Denk niet dat die Fransen ons een kant-en-klaar recept gaven om topwijn te maken. Het was veeleer proeven, blenden, bijsturen, tips geven over vatenmakers, … Voor mij is Jean-Claude Berrouet uiteraard wijnmaker, maar zeker ook een filosoof met een encyclopedische kennis van jaargangen".

"Ik geef toe dat ik behoorlijk wat kennis heb vergaard over de Franse wijnen, wijngaarden en druiven. Maar de veelheid aan autochtone Portugese rassen heeft echt wel me verrast", geeft Berrouet toe. "Die druiven verlenen de Portugese wijnen een heel eigen originaliteit, in de letterlijke zin van het woord. Onderschat dat belang niet. Want zo onderscheiden ze zich van de wijnen die gemaakt worden met wat we internationale rassen noemen. Ik wou niet meewerken mocht hier een standaardwijn gemaakt worden, hoe goed hij ook zou zijn. De wijn moet de Portugese eigenheid uitstralen".

Smith is bijzonder fier op de samenwerking met de Franse grootmeester. En ook Berrouet is duidelijk tevreden. "Ik kijk al uit naar de volgende jaargang". De Fransman benadrukt evenwel dat hij niet de hoofdrol wil spelen in dit verhaal. "Deze wijn is eerst en vooral van wijnmaker Rui, van de wijngaard en van het terroir. Ik ben iemand die zeer nederig heb meegeholpen en hoogstens wat bijsturing heb gedaan. Voor mij was het belangrijkste dat de authenticiteit van de wijn bewaard bleef. We hebben en wijn gemaakt die complex, elegant en fijn is. Waarbij we vooral de natuur hebben laten spreken en niet te veel extractie hebben gecreëerd, en ook niet te veel hout hebben meegegeven. Een goede wijnmaker is als een goede orkestdirigent. Hij leidt alles in goede banen, maar het zijn de muzikanten die het moeten doen. Anders wordt alles een kakafonie, he!" (lacht breed)

Invoerder is wijnhandel Alhambra, Brusselsesteenweg 7 te Melle (09/233 35 36). Daar is ook de lijst van doorverkopers beschikbaar.